Organy barokowe cieszą nasz zmysł słuchu już od czasów starożytnych a to za sprawą ich pierwowzorów - dud oraz fletni Pana. Na ten wielowiekowy instrument skonstruowano wiele utworów, których część z nich zaprezentuje Dawid Wesołowski podczas koncertu Boski instrument.

Zainteresowanych prelekcją prosimy o zgromadzenie się przed wejściem bocznym do katedry.  

Koncert odbędzie się w ramach 25. Międzynarodowego Festiwalu „Nova Muzyka i Architektura” – Toruń, Kujawsko-Pomorskie 2021

Wystąpi:
Dawid Wesołowski - organy / prowadzenie

W programie:
Organy barokowe:
Gdańska tabulatura organowa:
- Alla phantasia primi toni
- Phantasia tertii toni
Toruńska tabulatura organowa - Deus in audiutorium
Tabulatura Jana z Lublina - Rex
Tabulatura lipska - Cantio polonica

Organy główne:
T. A. Volckmar - Sonata IV g-moll
J. P. Sweelinck - Mein junges Leben hat ein End
J. Stanley - Voluntary VI op. 7
J. Stanley - Voluntary VII op. 7
J. Surzyński - Preludium a-moll op. 19 nr 8
J. Surzyński - Postludium A-dur op. 19 nr 4
A. Hlond: Preludia: B-dur, fis-moll, B-dur, C-dur, C-dur, a-moll 
H. Andriessen - Thema met variaties
F. W. Markull - Nun lobe meine Seele
F. W. Markull - Vom Himmel hoch, da komm'ich her
F. W. Markull - Orgel-Nachspiele nr 1 op.62

Tabulatury organowe w Polsce stanowią reprezentatywną grupę tego rodzaju kompozycji w Europie. W latach 1420-1700 w naszym kraju powstało co najmniej dwadzieścia tabulatur. Najstarsza z nich, zachowana w kompletnej postaci, to Tabulatura Jana z Lublina (1537-1548),  bardzo obszerna i znacząca. Powstała w klasztorze w Kraśniku, ale wykorzystywana była przez środowisko krakowskie. To jedno z dwóch źródeł zachowanych kompozycji Mikołaja z Krakowa. Autorem gdańskiej tabulatury organowej (1591) był prawdopodobnie Cajus Schmiedtlein – kompozytor i organista niemiecki działający w Kościele Mariackim w Gdańsku. Z toruńskiej tabulatury organowej Johannesa Fischera z Morąga (1591-1604) zachowała się niestety jedynie druga księga. Badacze wskazują, że Fischer był nie tylko skryptorem utworów, które znalazły się w tym zbiorze, lecz także autorem wielu nich. 
John Stanley (1712-1786) to angielski kompozytor doby baroku. Jego nauczycielem w zakresie gry na organach był m.in. William Babell – uczeń Georga Friedricha Händla. Po jego śmierci Stanley podjął współpracę z jego uczniem, kopistą  i przyjacielem – Johnem Christopherem Smithem. Pisał m.in. koncerty organowe i oratoria dorównujące dziełom takich gigantów muzycznego baroku jak  Bach, Vivaldi czy  Händel. Ze spuścizny Stanley’a zabrzmią improwizowane miniatury nr VI i VII z cyklu Voluntary op. 7. 
W programie znajdą się również kompozycje (Preludium a-moll op. 19 nr 8 oraz Postludium A-dur op. 19 nr 4) Józefa Surzyńskiego (1851-1919) wykształconego w dziedzinie matematyki, muzyki i teologii (w 1879 roku przyjął święcenia kapłańskie). Później pełnił funkcję organisty w poznańskiej katedrze, gdzie, wbrew władzom pruskim, założył chłopięco-męski chór katedralny. Tworzył w wolnym od sztucznej wirtuozerii nurcie cecyliańskim, zawiązującym do renesansowego stylu Giovanniego Pierluigiego da Palestriny. 
Organistą związanym z Gdańskiem był Friedrich Wilhelm Markull (1816-1887) wszechstronny muzyk i organista, autor: symfonii, oper, oratoriów, kantat, utworów organowych. Te ostatnie bardzo często sam wykonywał. W 1845 roku opublikował zbiór chorałów, z którego zabrzmią: Nun lobe meine Seele oraz Vom Himmel hoch. 
Pejzaż muzyki organowej uzupełnią kompozycje „Orfeusza z Amsterdamu” ‒ Jana Pieterszoona Sweelincka (1562-1621), związanego ze Szczecinem ‒ Theophila Andreasa Volckmara (1684-1768), Ślązaka i salezjanina ‒ Antoniego Hlonda (1884-1963) (znanego także jako Antoni Chlondowski – zmienił nazwisko, żeby nie mylono go z bratem – kardynałem Augustem Hlondem) oraz holenderskiego kompozytora i organisty Hendrika Franciscusa Andriessena (1892-1981). 

dr Aneta Derkowska

Wydarzenie zostanie zrealizowane zgodnie z aktualnymi zaleceniami i wytycznymi. Koncert bez przerwy.

Prosimy o zapoznanie się i przestrzeganie zasad zgodnych z WYTYCZNYMI DLA UCZESTNIKÓW KONCERTÓW TOS W ZWIĄZKU Z TRWAJĄCĄ PANDEMIĄ COVID-19 oraz wypełnienie oświadczenia, które należy przekazać obsłudze wraz z biletem w dniu koncertu.