Sala Mieszczańska, w której odbędzie się koncert pn. Wieczorne kontrasty – barok, klasyka, impresjonizm, kryje w sobie niezwykły skarb – portret Mikołaja Kopernika, którego powstanie datuje się na poł. XVI w. To właśnie ten wizerunek jest najczęściej spotykanym w podręcznikach szkolnych, mediach, pamiątkach, plakatach. Dlatego też organizując koncerty w Sali Mieszczańskiej celowo sytuujemy scenę dla artystów właśnie pod portretem, by zwrócić na niego uwagę uczestników koncertu i pokreślić szczególne walory artystyczne dzieła. W trwającym właśnie Roku Kopernikańskim obraz zyskał nowy blask, nowe warunki ekspozycyjne, dodatkowe zabezpieczenie i co niezwykle istotne – został przez to wszystko wyróżniony tak jak na to zasługuje.

Na portrecie widzimy mężczyznę w wieku ok. 35-40 lat z wyrazistymi rysami oraz długimi, falistymi włosami. Kopernik jest na nim ubrany w czarną sutannę z widocznym białym futerkiem przy kołnierzu i rękawach. Zabytkoznawca i konserwator sztuki Józef Flik wysuwał hipotezę, że pierwotnie portret ukazywał uczonego z widoczną lewą ręką trzymającą konwalię – średniowieczny symbol medycyny. Dolna część obrazu nosi bowiem ślady uszkodzeń drewna, które hipotetycznie mogły powstać przy odpiłowaniu części dzieła.

Od około 1594 r. do pocz. XX w. obraz znajdował się w Bibliotece Gimnazjum Akademickiego w Toruniu. Po odzyskaniu przez miasto niepodległości do 1939 r. był przechowywany w Państwowym Gimnazjum Męskim im. M. Kopernika w Toruniu. W czasie okupacji przeniesiony został do Muzeum Miejskiego (obecnie Muzeum Okręgowe w Toruniu). Na przełomie lat 1944-45 próbowano wywieźć zabytek do Niemiec ale na szczęście w 1945 r. został odnaleziony w składnicy w Wyrzysku i został przekazany w depozyt do zbiorów Muzeum Miejskiego przez I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Toruniu. Niedługo potem zaczął zdobić Salę Mieszczańską Ratusza Staromiejskiego w Toruniu.

informacja opracowana na podstawie tekstu ze strony internetowej Muzeum Okręgowego https://muzeum.torun.pl/aktualnosci/portret-mikolaja-kopernika-w-nowej-odslonie/