Koncert w ramach ABONAMENTU A

Wykonawcy:

• Maciej Kułakowski – wiolonczela
• Toruńska Orkiestra Symfoniczna
• Dainius Pavilionis - dyrygent

W programie:

• E. Elgar - Koncert wiolonczelowy e-moll op. 85
• J. Brahms - I Symfonia c-moll op. 68

Podczas trzeciego koncertu z cyklu ROMANTIC(T)OS po raz kolejny przeniesiemy się w czasie do epoki romantyzmu. Zabrzmią Koncert wiolonczelowy e-moll op. 85 Edwarda Elgara i I Symfonia c-moll op. 68 Johannesa Brahmsa.

Edward Elgar był brytyjskim kompozytorem, który przez wiele lat czekał na uznanie dla swojej muzyki. Ze względu na brak wyższego wykształcenia w konwersatorium, środowisko muzyczne traktowało Elgara z lekceważeniem. Dopiero rok 1899 okazał się przełomowy w jego karierze – wtedy właśnie premierę miały Wariacje na temat własny „Enigma”. Dzieło składa się z tematu i 14 wariacji - muzycznych portretów bliskich kompozytorowi osób.

Koncert wiolonczelowy e-moll op. 85 to jeden z ostatnich ukończonych utworów artysty, jego próba powrotu do spokojnego życia po traumatycznych doświadczeniach I wojny światowej. Dzieło spotkało się z chłodnym odbiorem. Twórczość Elgara – charakteryzująca się nawiązaniami do angielskiej muzyki ludowej, bogactwem tematów i śpiewnością melodii – była wówczas uważana za staromodną. Koncert wiolonczelowy e-moll składa się z czterech części zamiast zwyczajowych trzech. Szczególnym wyzwaniem dla solistów jest część czwarta, bardziej energiczna i wymagająca odegrania szybkich, typowych dla koncertów pasaży.

W przeciwieństwie do Elgara, Johannes Brahms już jako dziecko mógł liczyć na wykształcenie muzyczne na wysokim poziomie. Jego pierwszym nauczycielem był ojciec, jednak z czasem młody muzyk przeszedł pod skrzydła Eduarda Marxsena, uznanego pedagoga i kompozytora. Brahms wiele uwagi w swojej twórczości poświęcił fortepianowi. Stworzył liczne sonaty, wariacje, tańce, kaprysy i intermezza przeznaczone właśnie na ten instrument. Dopiero po ukończeniu 40. roku życia kompozytor zwrócił się ku utworom symfonicznym – koncertom, symfoniom i uwerturom. 

I Symfonia c-moll op. 68, do dziś obecna w repertuarach wielu orkiestr, potrzebowała wiele czasu, by ujrzeć światło dzienne. Jej pierwsza część powstała, gdy Brahms miał niespełna 30 lat, ale całość kompozycji została ukończona dopiero 15 lat później, we wrześniu 1876 roku.  Od samego początku utwór był silnie kojarzony z twórczością Ludwiga van Beethovena, którego muzyczne dokonania kładły się cieniem na całej karierze Brahmsa. Podobieństwa ujawniają się już w wyborze gatunku i tonacji, charakterystycznych dla prekursora romantyzmu. Ponadto temat z finału I Symfonii c-moll przypomina temat z IX Symfonii d-moll. Dzieło Brahmsa zostało nawet okrzyknięte, ku niezadowoleniu kompozytora, X Symfonią Beethovena. 

Partię solową Koncertu wiolonczelowego e-moll wykona Maciej Kułakowski – wiolonczelista, absolwent renomowanej Kronenberg Academy. W 2015 roku, w wieku 19 lat zdobył pierwsze miejsce oraz nagrodę specjalną podczas Międzynarodowego Konkursu Wiolonczelowego im. Witolda Lutosławskiego. Występował m.in. w Wigmore Hall, Philharmonie Köln i Filharmonii Narodowej w Warszawie.