Recital fortepianowy z okazji 50. rocznicy śmierci I. Strawińskiego

Wydarzenie odbędzie się w ramach projektu "Wielcy kompozytorzy - wielkie jubileusze"

Wielcy kompozytorzy - wielkie jubileusze to projekt, którego ideą jest uczczenie pamięci artystów obchodzących ważne rocznice w 2021 r. W ramach zadania odbędzie się 12 wydarzeń, w tym: koncerty symfoniczne, kameralne, recitale, wystawa plakatów, projekcja filmowa oraz wykład. Projekt odwołuje się do następujących rocznic:  280. rocznicy śmierci A. Vivaldiego, 100. rocznicy śmierci C. Saint-Saënsa, 50. rocznicy śmierci I. Strawińskiego, 120. rocznicy śmierci G. Verdiego, 230. rocznicy śmierci W. A. Mozarta, 110. rocznicy śmierci G. Mahlera oraz 100. rocznicy śmierci W. Żeleńskiego. Do udziału w projekcie zostali zaproszeni wybitni artyści (Marek Tomaszewski, Krzysztof Książek, Piotr Buszewski, Piotr Sałajczyk), a także młodzi laureaci nagród w konkursach, studenci akademii muzycznych oraz uczniowie.

Wystąpią:
Michał Szymanowski - fortepian
Aneta Derkowska - prowadzenie

W programie:
I. J. Paderewski - Legenda As-dur op. 16 nr 1
M. Moszkowski - Etiuda As-dur op. 72 nr 11
J. Wieniawski - Polonez As-dur op. 21
F. Chopin - Impromptu Ges-dur op. 51
F. Chopin - Etiuda h-moll op. 25 nr 10 
Z. Stojowski - Vers l'azur z cyklu Aspirations op. 39 nr 1
K. Szymanowski - Szeherezada z cyklu Maski op. 34 nr 1
I. Strawiński - Taniec rosyjski z baletu Pietruszka
F. Liszt - Impromtu Fis-dur S. 191

Paryska prapremiera baletu Pietruszka Igora Strawińskiego okazała się rewolucyjna w skutkach i znacząco wpłynęła na rozwój historii muzyki. Zainspirowany przez reformatora baletu współczesnego ‒ Sergiusza Diagilewa ‒ Strawiński czerpie w Pietruszce inspiracje z bogatego skarbca folkloru rosyjskiego, zarówno wiejskiego jak i miejskiego. Porażająca siła odkrywczej rytmiki i jej formotwórcza asymetria, feeria barw orkiestrowych, żywiołowość rosyjskiego folkloru i odkrywcza harmonika składają się na dzieło wyborne. Taniec kukieł – słynny Taniec rosyjski to prawdziwe arcydzieło, w którym marionetkowy charakter postaci podkreśla uporczywy, mechaniczny rytm. 
Wyrazem fascynacji burleską baletową Strawińskiego są Trzy utwory fortepianowe zatytułowane Maski op. 34 Karola Szymanowskiego. Kompozytor sięgnął po bohaterów, którzy pod maskami skrywają swoje prawdziwe oblicza. Jest wśród nich Szeherezada – postać Księgi z tysiąca i jednej nocy, która, skazana przez sułtana na śmierć za rzekomą niewierność, przedłuża sobie życie, snując baśnie. 
Ignacy Jan Paderewski pisał: „Muzyka jedna jest istotnie żywą sztuką. Pierwiastki jej, wibracje, drgania – to pierwiastki życia. Cicha a dosłyszalna, potężna a niepoznana, jest ona wszędzie, gdzie jest życie. Ona łączy się z wód szumem, z wiatraków powiewami, z lasów szmerem; ona jest w żywiołowych ziemi przewrotach, w ruchu planet potężnym, w skrytych a zaciętych atomów walkach; ona jest w światłach i barwach, co olśniewają lub koją nasze oczy; ona jest w krwi naszej krążeniach, w namiętności naszych porywach, w bólach naszych serdecznych… Ona jest wszędzie i sięga dalej, i wyżej niż słowo ludzkie sięgnąć może; ona się wznosi ku nieziemskim sferom czystego, niebotycznego uczucia”. Potwierdzeniem tych słów niech będzie Legenda As-dur op. 16 nr 1 naszego wybitnego męża stanu i pianisty. 
Zygmunt Stojowski był uczniem Ignacego Jana Paderewskiego, pianistą i kompozytorem działającym we Francji i Stanach Zjednoczonych. Jego Aspirations. Poems pour piano op. 39 to cykl utworów fortepianowych łączący tradycje neoromantyzmu i impresjonizmu. Kompozytor opatrzył pięć miniatur tego cyklu francuskimi tytułami. Część pierwsza Vers l’Azur nosi motto Mehr licht (Więcej światła) i czytelnie nawiązuje do słów Goethego wypowiedzianych na łożu śmierci. Świetlista tonacja D-dur rozjaśnia mrok, stanowiąc dobry przykład muzycznego symbolizmu. Zarówno Paderewski jak i Stojowski byli wybitnymi interpretatorami twórczości Fryderyka Chopina. 
Mieczysław Tomaszewski pisał: „Chopinowska Etiuda dziesiąta, w h-moll – ze względu na swą fakturę zwana „oktawową” – uderza słuchacza głośnością i mocą niespotykaną”. Zdzisław Jachimecki usłyszał w tej muzyce „huragan grożący śmiercią i zniszczeniem”, a Frederick Niecks – „samo piekło”. Z kolei Impromptu Ges-dur op. 51 zdaniem Tomaszewskiego: „ofiarowuje muzykę przenikniętą światłem i jakby uwolnioną od nadmiernego prawa ciążenia”. Napisane w z zachowaniem struktury repryzowej zawiera skrajne części szybkie, ruchliwe, środkową zaś wolną, w której fortepian snuje piękną kantylenę. Inne oblicze tej improwizowanej miniatury ukazuje Franz Liszt w Impromptu Fis-dur S. 191. 
19 lutego 1861 roku znakomity pianista-wirtuoz Józef Wieniawski – brat słynnego Henryka, zaprezentował publiczności w paryskiej Sali Pleyela swojego Poloneza As-dur op. 21 zdaniem recenzenta „Ruchu Muzycznego” utwór „bardzo trudny, bardzo świetny, ale i bardzo melodyjny i dobrze prowadzony mimo niektórych rozwlekłości”. W późniejszych recenzjach kompozycję doceniono jeszcze bardziej, wskazując, iż jest to dzieło „niepośredniej wartości”. 
Maurycy Moszkowski jako dziewiętnastolatek debiutował jako pianista w Berlinie w obecności Franza Liszta. Zasłynął nie tylko jako wirtuoz fortepianu, lecz również ciekawy kompozytor. Tytuł cyklu jego Etiud op. 72  „Per aspera ad astra” („Przez ciernie do gwiazd”) zdradza charakter tych kompozycji. Moszkowski eksploruje w nich konkretne problemy techniczne, ale podobnie jak Chopin przywiązuje również wielką wagę do ich poetyckiego wyrazu. 

dr Aneta Derkowska

Wydarzenie zostanie zrealizowane zgodnie z aktualnymi zaleceniami i wytycznymi.

Prosimy o zapoznanie się i przestrzeganie zasad zgodnych z WYTYCZNYMI DLA UCZESTNIKÓW KONCERTÓW TOS W ZWIĄZKU Z TRWAJĄCĄ PANDEMIĄ COVID-19 oraz wypełnienie oświadczenia, które należy przekazać obsłudze wraz z biletem w dniu koncertu.