Recital "Purpurowe skrzypce"

Koncert
Festiwal i Konkurs skrzypcowy
Data
Miejsce
Sala Kameralna CKK Jordanki

 

5. Międzynarodowy Festiwal i Konkurs Skrzypcowy im. Karola Lipińskiego został objęty
Patronatem Honorowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy.

Wystąpią:
Elizabeth Pitcairn - skrzypce (posiadaczka Czerwonego Mendelssohna Stradivariusa z 1720 roku)
Louise Thomas – fortepian

Prowadzenie: Małgorzata Lisecka

W programie:
L. van Beethoven - V Sonata F-dur op. 24 "Wiosenna"
J. Corigliano – The Red Violin Chaconne
C. Saint-Saëns - I Sonata d-moll op. 75
G. Dinicu (arr. J. Heifetz) - Hora Staccato
J. Williams - Temat z filmu Lista Schindlera
P. Sarasate – Zigeunerweisen

 

Skrzypce niejedno mają oblicze, zwłaszcza te skrzypce.

Na „purpurowych skrzypcach” rozbrzmiewać będzie repertuar klasyczny, romantyczny i dwudziestowieczny, także filmowy.

V Sonata F-dur op. 24 „Wiosenna” Ludwiga van Beethovena (1770-1827) powstała na przełomie 1800-1801 roku i została zadedykowana hrabiemu Moritzowi von Fries, przyjacielowi i patronowi kompozytora. Utwór łączy kategorię liryzmu z elementami stylu Sturm und Drang (burzy i naporu), scalając długooddechowe frazy z narracją obfitującą w energetyczne wzburzenie i chromatykę. To pierwsza sonata Beethovena o budowie czteroczęściowej, z dodanym scherzem.  Zyskała przydomek „Wiosenna”, gdyż skojarzyła się słuchaczom z porą roku, w której wszystko budzi się do życia. Nic dziwnego, wszak kompozycja urzeka śpiewnością i pastoralnym charakterem.  Pierwsza część to allegro, druga – adagio, trzecia zaś krótkie, figlarne scherzo, w którym, instrumenty ze swadą toczą dysputę, operując krótkim, powtarzanym motywem, przesuniętym dowcipnie o ósemkę. Finałowe rondo utrzymane jest w rytmice tanecznej, która przenika całą kompozycję.

Zdecydowanie beethovenowski charakter posiada I Sonata d-moll op. 74 Camille’a Saint-Saënsa (1835-1921), zadedykowana wybitnemu wirtuozowi skrzypiec ‒ Martinowi Marsickowi. Kompozycję otwiera mocne, naznaczone synkopowanym rytmem i heroiczne w wyrazie allegro, zaraz po nim attacca rozbrzmiewa adagio, utkane z pięknego dialogu skrzypiec i fortepianu. Trzecie Allegro moderato pełni rolę intermezza prowadzącego do energetycznego finału – Allegro molto, naznaczonego prawdziwie wirtuozowskim rozmachem.

Hora staccato to kompozycja z 1906 roku autorstwa rumuńskiego kompozytora Grigorașa Dinicu (1889-1949), szczególnie popularna w opracowaniu Jaschy Heifetza z 1932 roku. Ten wirtuozowski majstersztyk wywodzi się z ludowego tańca kołowego, rozpowszechnionego zwłaszcza w Rumunii, Mołdawii i Izraelu.

W 1878 roku Pablo de Sarasate (1844-1908) stworzył swoją słynną Zigeunerweisen op. 20. Tworzywem utworu są tematy zaczerpnięte z muzyki węgierskich Cyganów. Wzorcem dla ukształtowania formy tego niewątpliwego szlagieru były Rapsodie węgierskie Franza Liszta, z którym Sarasate spotkał się w Budapeszcie w latach 70-tych.

Muzyka z pewnością przekracza znaczenie słów. One nie są w stanie oddać okrucieństw wojny. Poza słowami i ponad obrazem dokonuje tego John Williams – twórca muzyki do Listy Schindlera.

Z kolei muzyka Johna Corigliano (ur. 1938) wiedzie narrację w obrazie filmowym „Purpurowe skrzypce” Françoisa Girarda. Inspiracją dla filmowej fabuły był słynny czerwony Mendelssohn – skrzypce Stradivariusa z 1721 roku – obecnie własność Elizabeth Pitcairin. Ten instrument będzie głównym bohaterem dzisiejszego wieczoru.

Elizabeth Pitcairn to jedna z najsławniejszych i najbardziej uwielbianych solistek Ameryki. Swoje solowe występy rozpoczęła wraz z Orkiestrą Filadelfijską w tamtejszej Akademii Muzycznej, a w roku 2000 zadebiutowała w Nowym Jorku w Sali im. Alice Tully wraz z Nowojorską Orkiestrą Smyczkową.  Skrzypce, na których gra są jednym z najbardziej legendarnych instrumentów świata – to Czerwony Mendelssohn Stradivariusa z 1720 roku, który stał się podobno inspiracją dla nagrodzonego Oscarem filmu Purpurowe skrzypce. Pitcairn wzięła udział w filmie „The Auction Block”, który znalazł się na specjalnym wydaniu DVD Purpurowych Skrzypiec w 10 rocznicę ukazania się filmu. Skrzypce, nazwane Czerwonym Stradivariusem gdy były jeszcze w posiadaniu Józefa Joachima, sprezentował jej dziadek w 1990 roku po aukcji w domu Christie's w Londynie. Pitcairn jest wielką filantropką i często angażuje się w akcje charytatywne występując dla Amerykańskiego Towarzystwa Onkologicznego, Fundacji Badań nad Rakiem Piersi, Fundacji Pomocne Dłonie i Serca oraz Fundacji Nakashima for Peace.